فرمول شیمیایی آب
آب نوعی ماده مرکب است که از دو عنصر اکسیژن و هیدروژن ساخته شده است. آب را جزو دسته
مخلوط ها طبقهبندی نمیکنند، چون خواص آب نه به خواص هیدروژن شبیه است و نه به خواص
اکسیژن. از ترکیب دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن، یک مولکول آب بوجود میآید. یک قطره آب دارای
تعداد بی شماری مولکول آب میباشد.
معادله شیمیایی واکنش بین هیدروژن و اکسیژن و تشکیل آب این گونه است که:هر مولکول آب دارای یک ناحیه مثبت و یک ناحیه منفی است که این دو ناحیه در دو طرف مولکول آب
واقع شدهاند. شیمیدانها با کمک شواهد به این نتیجه رسیدهاند که مولکول آب شکل خطی ندارد،
یعنی به این صورت نیست که دو اتم هیدروژن بصورت خطی در دو طرف یک اتم اکسیژن قرار گرفته
باشند (H - O - H)
معادله شیمیایی واکنش بین هیدروژن و اکسیژن و تشکیل آب این گونه است که:هر مولکول آب دارای یک ناحیه مثبت و یک ناحیه منفی است که این دو ناحیه در دو طرف مولکول آب
واقع شدهاند. شیمیدانها با کمک شواهد به این نتیجه رسیدهاند که مولکول آب شکل خطی ندارد،
یعنی به این صورت نیست که دو اتم هیدروژن بصورت خطی در دو طرف یک اتم اکسیژن قرار گرفته
باشند (H - O - H). بلکه مولکول آب حالت خمیده ای دارد که اتم های هیدروژن در سر مثبت مولکول
اتم های اکسیژن در سر منفی مولکول آب تجمع پیدا نموده اند.(خاصیت قطبی)
آب املاح و مواد معدنی مختلفی دارد که بر حسب آن مواد، طعم و مزه اش بسیار تفاوت میکند. البته
ما انسانها ، خود ، قادریم که آشامیدنی بودن آبی را ارزیابی کنیم؛ مثلاً از آب شور دریا و یا آبهای
بدبوی باتلاق ها استفاده نمیکنیم. بلکه آبی می نوشیم که سالم بوده و مناسب نیازهای بدنمان باشد.
اهمیت آب در زندگی
آب خواص مهمی دارد که در زندگی ما بسیار با ارزشند. از جمله:
حلال بسیار خوبی است.
چگالی بالایی دارد و جالب این که وقتی یخ میزند یا حرارت میبیند، چگالی آن کاهش مییابد.
گرمای تبخیر آب بالاست. یعنی برای تبدیل مقدار کمی آب به بخار، گرمای زیادی لازم است. این خاصیت
برای بدن ما بسیار با اهمیت میباشد. گرمای اضافی بدن با تبخیر تنها مقدار کمی از آب بدن از طریق
منافذ پوست تعریق کاسته میشود.
نیروی کشش سطحی آن به طور شگفت انگیزی زیاد است. گهگاه شاهد نشستن حشرات روی
سطح آب بودهایم. اگر به دقت به طرز قرار گرفتن حشره روی سطح آب نگاه کنید، متوجه میشوید
که سطح آب زیر پای حشره، مانند یک تشک ابری فرو میرود؛ اما پاره نمیشود.
آب مواد مختلف از جمله شکر و نمک را براحتی در خود حل میکند. بسیاری از واکنش های شیمیایی
تنها در حضور آب انجام میشوند. البته پاره ای مواد با آب مخلوط نمیشوند، مثللیپیدها و دیگر
مواد هیدرات کربندار. غشاء سلولی که حاوی لیپیدها و پروتئین است، از این خاصیت آب سود جسته
و تعاملات محتویات سلولی با مواد شیمیایی خارج سلول را بدقت تحت کنترل دارد.
یکی دیگر از خواص جالب آب، حالت جامد آن، یعنی یخ میباشد. هنگامی که آب بر اثر سرما به یخ
تبدیل میشود، انبساط مییابد، بدین معنا که حجم بیشتری را اشغال میکند.
بنابراین، حجمی از یخ که همحجم آب اولیه است، جرم کمتری دارد. به این علت میگویند که چگالییخ از آب کمتر است و همین مسئله باعث میشود که یخ روی آب شناور بماند. در حالی که در بیشتر
موارد، چگالی ماده جامد از حالت مایع آن بیشتر است.
این ویژگی آب سبب میشود که بر خلاف بسیاری از مایعات، آب از سطح شروع به انجماد کند. این
پدیده را بارها به هنگام شروع یخ زدن آب، درون فریزر منزلتان دیده اید؛ در زمستانبا یخ زدن سطح آب
دریاچهها، لایه عایقی از یخ ایجاد میشود که این لایه، از یخ زدن لایه های زیرین خود جلوگیری
مینماید. در این شرایط ، ماهی ها و دیگر آبزیان میتوانند در مناطق گرمتر زیرین به حیات خود ادامه
دهند.
دیگر ویژگی غیر عادی آب، ظرفیت گرمایی بالای آن میباشد. ظرفیت گرمایی یک جسم، مقدار گرمایی
است که به جسم میدهیم تا دمایش، 1 درجه سانتی گراد افزایش یابد. جالب است بدانید که مقدار
گرمایی که لازم است تا دمای 1 گرم آب را 1 درجه سانتی گراد افزایش دهد، حدود 10 برابر مقدار
گرمایی است که برای 1 گرم آهن لازم است.
امیدوارم از این مطلب به خوبی استفاده کرده باشین. راستی کلمات آبی رنگ در متن و بعضی از منابع لینک هستند.
منابع:
کتاب شیمی سال اول دبیرستان دانشآموزان ایران فصل اول